مشروعيت و مستحسن بودن فرستادن صلوات بر رسول الله (ص) پيش از اقامه نماز

بسم الله الرحمن الرحيم الحمد لله رب العالمين و الصلاة و السلام علي سيدنا محمد و آله و صحبه اجمعين .

فرستادن صلاة و سلام بر روان پاك حضرت رسول الله(ص) از اذكار و عبادات مهم است كه هم قرآن و هم حديث به آن امر فرموده اند و حتي علماي رباني درباره فضايل صلوات كتابهاي متعددي نوشته اند . از طرفي صلاوت بر رسول الله (ص) از اعمال انسان مسلمان است و بنابراين تحت يكي ازاحكام پنجگانه (واجب ،سنت ،مكروه ،حرام ، مباح )البته بسته به زمان و مكان آن قرار مي گيرد كه در ادامه به اثبات مستحب (سنت) بودن فرستادن صلوات بر حضرت پيش از اقامه ي نماز مي پردازيم .

1-   فرستادن صلوات به نص صريح قرآن امرشده است و امر مذكور يا واجب است و يا سنت : ( ان الله و ملائكته يصلون علي النبي يا ايها الذين آمنوا صلوا عليه و سلموا تسليما – همانا خداوند و فرشتگان او بر رسول الله صلوات مي فرستند ،(پس) اي گروه مؤمنين شما نيز بررسول صلوات بفرستيد .) در باره ي آيه ي مذكور بايد گفت كه امر به صلوات امري عام و غير مقيد به چيزي و يا زمان و مكاني است و در  اصول فقه  مواردي از اين قبيل مشمول قاعده اي است به اين صورت كه عمل به مفاد عام و كلي آيه قبل از تخصيص كردن آن به چيزي و يا جايي و يا مكاني، جايز است و همانطور كه مشاهده مي شود در آيه ي مذكور هيچ تخصيصي براي آيه در نظر گرفته نشده است و اگر تخصيصي در نظر گرفته شود تخصيصي عقلي است، مثلا فرستادن صلوات در جاهايي مانند مكان و يا زمان  قضاء حاجت و يا محلهاي كثيف و... حرام و غير مشروع است و در بقيه ي مكانها و زمانها چون تخصيصي نقلي (قرآن و حديث) برمفاد آيه نشده ، لذا غير مشروع نبوده ، يا واجب است يا سنت .

2-   اهل سنت و جماعت قائل به اين نيستند كه صلوات پيش از اقامه ،جزء كلمات اقامه است .بلكه معتقديم كه اقامه شامل (الله اكبر 2 بار – شهادتين – حي علي الصلاه – حي علي الفلاح – قد قامت الصلاه 2 بار – الله اكبر 2 بار – لا اله الا الله ) بوده اما فرستادن صلوات قبل از اقامه مانند اين است كه شخصي قبل از اداي نماز و يا  شروع به هر عبادت ديگري بر رسول الله (ص) صلوات بفرستد و يا حتي سخنان عادي بگويد، كه هيچ مسلمان عاقل و دانايي برحرام بودن آن فتوا نمي دهد و مستحسن بودن و نيكو بودن صلوات را انكاري نمي كند، چون گفتيم آيه ي صلوات امري عام است و هر زماني و يا مكاني را شامل مي شود مگر مواردي كه نهي مخصوصي بر آن وارد شده باشد مانند محل هاي نجس و غيره .

3-   فرستادن صلوات بر رسول الله (ص) در تشهد اخير نماز و بنا بر نظر برخي فقهاي اهل سنت ( هر چهار مذهب) در هنگام نام بردن رسول الله (ص) واجب است و در بقيه ي زمانها و مكانها سنت است كه در برخي موارد سنت موكد است مانند صلوات مخصوص بعد از اذان و يا هنگام دعا (قيل و وسط و بعد از دعا ) و در برخي موارد سنت غير مؤكد است و در محلها و يا زمانهايي كه مكان نجاست و ... است حرام است .

4-   گروهي از اهل بدعت مانند وهابي ها و سلفي ها كه اساسا با محبت رسول الله (ص) مخالف و معارضند مي گويند كه فرستادن صلوات قبل از اقامه بدعت است چون در عهد رسول الله نبوده است و بعدها آن را به اقامه اضافه نموده اند. براي پاسخ به اين سوال بايد گفته شود بدعت داراي دو مفهوم است: مفهوم لغوي و مفهوم شرعي . كه در مفهوم لغوي هر چيزي كه در زمان رسول الله (ص) نبوده را بايد بدعت دانست مانند بسياري از مواردي كه بعدها بوجد آمد مثلا نقطه وحركت واعراب گذاري قرآن و تدوين علوم مختلف اسلامي و ايجاد مدارس علوم ديني و در عصر حاضر نيز به عنوان نمونه بايد ثبت قران در كاست و سي دي و ... را جزء بدعت شمرد و آنها را حرام دانست چون در عهد رسول الله نبوده اند كه اين برداشت از بدعت اساسا منش و تفكر افراد جاهل مي باشد . اما بدعت از نظر شرعي است كه مورد مذمت حديث و شريعت بوده ،هر چيز نو ظهوري  است كه مخالفت صريح با نص قران و يا فرمايش رسول الله (ص) و يا اجماع  امت داشته باشد .كه فرستادن صلوات بر حضرت اساسا مخالفتي با نص صريح نداشته بلكه پيروي واقعي از نص قرآن است .

5-   در خاتمه براي بيشتر روشن شدن عقائد و نظر سلف صالح و علماي طراز اول مذهب حضرت امام شافعي در اين باره به نقل نظرات برخي از علماي محقق و رباني گذشته مي پردازيم:

           أ‌-     (كتاب فتوحات ربانيه شرح اذكار نوويه- ج2/112) كه اثر علامه سيد محمد علان الصديقي است و شرحي است بر كتاب اذكار امام نووي در حديث رسول الله (ص))):و همچنين سنت است هنگام اقامه نماز بر رسول الله صلوات فرستاده شود همچنانكه امام نووي در كتاب شرح الوسيط خود آن را بيان داشته و حتي در باره ي آن رساله اي تاليف نموده اند، همچنين عامري در كتاب بهجه المحافل در بيان محلهاي صلوات آن را بيان داشته و فرموده :و عند ما تشرع في الاقامه : يعني هنگام شروع نموده به اقامه سنت است صلوات فرستاده شود )) لازم به ذكر است كه امام نووي از علماي طراز اول اسلام است كه تاليفات بسيار مانند كتاب المجموع در فقه 12 جلدي – كتاب شرح صحيح مسلم – كتاب منهاج در فقه كه كتاب درسي طلبا علوم ديني است و ...

           ب‌-    (كتاب مغني المحتاج شرح منهاج اثر امام خطيب شربيني – ج4/273) :((سنت است هنگام ذبح كردن حيوان و شروع به آن بر رسول الله صلوات فرستاد چرا كه ذبح عملي است كه در آن ذكر خداوند جائز است و هر جايي كه ذكر خداوند در آن مشروع باشد ذكر نبي نيز جائز است مانند شروع اقامه نماز)) .

           ت‌-    (كتاب اعانه الطالبين اثر امام سيد ابوبكر سيد بكري – ج1/234 ) كه از مهمترين كتب فقهي مذهب شافعي است : سنت است قبل از اقامه صلوات فرستاد همچنانكه نووي فرموده و شيخ ما يعني ابن زياد (از فقهاي شافعي)بر آن اعتماد نموده است .

           ث‌-    (كتاب جواهر الفتواي اثر علامه عبدالكريم مدرس ج1 /100): (( و سنت است قبل از اقامه صلوات همچنانكه گروه كثيري از علماي رباني فرموده اند .)).

           ج‌-     (كتاب شرح منهج اثرامام قاضي زكرياي انصاري ج1/310) كه امام انصاري از بزرگترين علماي اسلام و كتاب وي از مهمترين مراجع فقه شافعي است  )): اما صلوات پيش از اقامه سنت است و از شيخ ما شوبري (از فقهاي شافعي) اين موضوع پرسيده شد اشان فرمودند سنت است و من اين موضوع را از جماعت كثيري از علماي دين شنيدم )).

           ح‌-     (كتاب ارشاد الانام اثر علامه عبدالكريم مدرس ج1/67): (( و صلوات پيش از اقامه سنت است بر اساس آنچه كه در كتب مورد اعتماد آمده و از جمله ي آنها كتاب (حاشية الجمل علي الفتح الوهاب) است و همچنين بنا به دلايل زير :اولا صلوات بر رسول از طرف حق تعالي امر شده و امر مربوط خاص به زمان و يا مكاني نيست. ثانيا امر به صلوات در قرآن براي وجوب است در محلهاي واجب و رد بقيه ي موارد بر حالت سنت بودن باقي مي ماند و در باب تطوع و امور مستحب باقي قرار مي گيرد كه بابي وسيع از رحمت حق تعالي است .ثالثا آنچه بدعت ناميده اند نشانه جهل آنها است چرا كه بدعتمذكور لغوي است و آنچه در شريعت نهي شده بدعت اصطلاحي است نه لغوي و آن هر چيزتازه و مخالف شرع مي باشد.

           خ‌-     در خاتمه بايد گفته شود صلوات بر رسول دعا براي حضرت ايشان استكه جز افراد نا آگاه و معارض رسول الله كسي با آن مخالفت نمي كند . 

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: